Hai là phần nhiều vốn hội tụ vào bất động sản mà nhiều khả năng đang trở thành nợ xấu
Theo ông, có sự rủi ro nào đối với nền kinh tế trong số lượng trái phiếu này không? Ngoài phần nợ xấu nhà băng từ tín dụng hiện nay, dự kiến sắp tới sẽ có nợ xấu trái khoán với số lượng khá lớn.
Theo nghiên cứu của chúng tôi, hiện vòng quay của đồng tiền là 0,81 đ/năm tức là 10 tháng tiền mới quay được 1 vòng. Ông có thể nói rõ hơn sự tác động gián tiếp của đầu tư chéo, sở hữu chéo tới dòng vốn cho DN? Mối ác hại lớn của việc đầu tư chéo, sở hữu chéo là phần nhiều vốn trung và dài của nhà băng lại tụ hội vào 1 số nhóm người và DN.
Những trái phiếu này được phát hành vào năm 2008, 2009 và đến 2014, 2015 là đáo hạn và một phần trong số đó dự kiến chuyển thành nợ xấu. Tuy nhiên nợ xấu của trái phiếu khó xử lý hơn bởi nhiều trái khoán không có tài sản thế chấp bởi hầu như “tài sản đảm bảo” của trái phiếu là giá trị của công trình đầu tư trong khi giờ nhiều công trình còn dang dở, không có giá trị gì.
DN không có khó khăn về thị trường cũng không dám vay bởi trong 6 tháng DN không kịp xoay chuyển gì cả còn những DN có khó khăn về thị trường thì chắc chắc không dám vay với kỳ hạn này. Trong khi tín dụng vẫn kiểm soát được mục đích sử dụng, kiểm soát tiến độ, thẩm định dự án, có tài sản đảm bảo… thì trái khoán DN không biết được mục đích sử dụng, thậm chí nhiều nhà băng thương nghiệp mua trái khoán nhưng không biết ông chủ dùng trái phiếu làm việc gì, không có ít về tiến độ dùng tiền tài trái phiếu… Thực trạng này sẽ góp phần tạo thành rủi ro lớn nhất của hệ thống ngân hàng là cho vay người có hệ trọng và một vài cổ đông thống lĩnh một ngân hàng thương nghiệp.
Trong khi đó, cơ quan thanh tra của nhà băng lại không có chức năng điều tra, tỉ dụ như nếu nghi ông chủ sở hữu nhờ ai đứng tên cổ phần, khoản vay…, cơ quan thanh tra cũng không thể đề nghị người bị nghi ngờ tới để điều tra được. Ví dụ một nhà băng có 10 ngàn tỷ thì nhà băng quốc gia chỉ cho 3 ngàn tỷ để cho vay trung dài hạn.
Kẽ hở hiện thời về pháp lý đối với trái khoán DN là không kiểm soát được mục đích dùng của trái phiếu. Khi trái phiếu bắt nguồn từ các ông chủ nhà băng huy động vốn cho chính mình để góp tiền tăng vốn vào ngân hàng này, nhà băng khác mà không kiểm soát được mục đích thì sẽ tạo thành rủi ro lớn cho hệ thống. Như vậy, ngân hàng chỉ còn cách cho vay bằng những khoản vay ngắn hạn 6 tháng.
TS. Thực trạng đầu tư chéo, sở hữu chéo đang được đặt ra là một vấn đề báo động. Ba ngàn tỷ này rơi vào tay của ông chủ và những người liên hệ thì nền kinh tế không còn vốn để vay. Trong quá trình huy động vốn để tăng cổ phần hay phần vốn của mình tại các nhà băng, các ông chủ ưng chuẩn công ty con của mình phát hành trái khoán DN.
Vậy giải pháp cho vấn đề nợ xấu trái khoán này là gì, thưa ông? Việc xử lý nợ xấu trái khoán cũng sẽ được VAMC (Công ty Quản lý tài sản của các TCTD) xử lý chung như nợ xấu tín dụng nếu nợ xấu trái khoán có tài sản đảm bảo. Theo ông, vấn đề này ảnh hưởng như thế nào đến nền kinh tế? Khi nói về đầu tư chéo cần phải đặt câu hỏi tiền ở đâu ra để đầu tư chéo, đồng bạc ấy có phải bằng mồ hôi của nhà đầu tư không hoặc được lấy ra từ tiền gửi của người dân tại ngân hàng mà họ đang làm chủ.
Lê Xuân Nghĩa. Ba là dù rằng vấn đề này vi phạm nghiêm trọng quy định của Luật Các TCTD là không được cho vay người có liên hệ nhưng thực tiễn những người chủ sở hữu đang lách bằng nhiều cách, tỉ dụ nhờ người khác đứng tên DN, cổ phần của mình hay tên các khoản vay… ngân hàng là ngành mẫn cảm nên không dễ dàng đưa công tác điều tra của ngành Công an vào được vì ảnh hưởng đến tâm lý người dân.
Ngân hàng cho DN vay trong thời hạn 6 tháng thì không DN nào dám vay. Xin cảm ơn ông! Hồ Huệ (thực hành).
