Thứ Sáu, 2 tháng 8, 2013

Mỹ “nổi điên” với Nga vì khác biệt Snowden

Luật sư Kucherena và văn bản cho phép Snowden tị nạn lâm thời ở Nga. Ảnh:Internet

Sau khi Snowden rời khỏi Hong Kong đến Nga với hy vọng có thể tiếp kiến cuộc hành trình tới một nước Mỹ Latinh nào đó vào cuối tháng 6 vừa qua, Mỹ đã nhiều lần kêu gọi Nga dẫn độ Snowden về Mỹ để xét xử vì tội rò rỉ thông tin mật.

Tuy nhiên, bất chấp những lời kêu gọi từ phía Mỹ, cơ quan Nhập cư Nga ngày 1/8 xác nhận đã cấp quy chế lánh nạn chính trị trong vòng 1 năm cho Snowden. Quyết định này cho phép người đã tiết lộ các chương trình trinh sát viên bí ẩn của Cơ quan an ninh nhà nước Mỹ (NSA) rời khỏi khu vực quá cảnh tại phi trường Sheremetyevo ở Matxcova sau nhiều tuần bị mắc kẹt tại đây.

Ông Anatoly Kucherena – Luật sư của Snowden - cho biết, thân chủ của ông đã rời phi trường Sheremetyevo lúc 14h00 (giờ địa phương, 10h00 GMT) ngày 1/8. Khi rời sân bay, Snowden ra đã thông cáo cảm ơn nước Nga và lên án Mỹ không coi trọng pháp luật. Trạng sư Kucherena nói thân chủ của ông sẽ “không công bố bất cứ tài liệu nào nhằm bôi nhọ chính phủ Mỹ”. Trước đó tổng thống Nga Putin nói đây là điều kiện để Nga cho Snowden tị nạn. Luật sư Kucherena cũng cho hay, Snowden đã được cho hàm tại nhà của người Mỹ ở Nga.

Hành động của Nga đã vấp phải sự phản ứng gay gắt từ phía Mỹ. Người phát ngôn Nhà Trắng Jay Carney tuyên bố Mỹ “khôn xiết thất vọng” về quyết định của Nga. “Chúng tôi khôn xiết thất vọng về việc chính phủ Nga đã có hành động như vậy cho dù chúng tôi đã đề nghị một cách rõ ràng và hợp pháp cả công khai lẫn trong các xúc tiếp riêng nhằm dẫn độ Snowden về Mỹ để xét xử các tội danh đối với ông ta” – ông Carney tuyên bố.

Người phát ngôn này còn xa xăm rằng Nhà Trắng có thể sẽ hủy bỏ cuộc gặp đã lên được kế hoạch từ trước giữa Tổng thống Barack Obama với ông Putin. Theo kế hoạch, ông Obama sẽ gặp ông Putin bên lề hội nghị thượng đỉnh G20 vào đầu tháng 9 tới tại St Petersburg.

Các nhà lập pháp Mỹ cũng đã phản ứng khá quyết liệt về quyết định của Nga. Thượng nghị sỹ của đảng Dân chủ Chuck Schumer – một đồng minh của ông Obama – thậm chí nói quyết định của Nga là “đâm dao vào sau lưng” Mỹ. Ông Schumer đã kêu gọi tổng thống Obama đưa ra đề nghị rời địa điểm tổ chức hội nghị G20 ra khỏi nước Nga. Cựu ứng viên tổng thống John McCain cũng nói rằng việc Nga cấp quy chế tị nạn cho ông Snowden “là một cái tát vào mặt tất tật người Mỹ”, song song yêu cầu Mỹ xem xét lại các mối quan hệ với Nga.

Một số nhà làm luật khác thì đã kêu gọi Mỹ tẩy chay Thế vận hội Mùa hè sẽ diễn ra tại tỉnh thành Sochi của Nga vào năm tới. Trong thời kì qua, Matxcova và Washington đã có những dị đồng xung quanh một loạt các chủ đề, từ cuộc xung đột ở Syria, tân Tổng thống của Iran cho tới hệ thống phòng vệ tên lửa và giải trừ khí giới hạt nhân. Do đó, vụ việc lần này có thể sẽ khiến cho mối quan hệ giữa 2 nước trở nên găng hơn.

Trong một diễn biến khác, can hệ đến các thông báo mật do Snowden cung cấp, hôm 1/8, tờ Guardian của Anh buộc tội trong vòng 3 năm qua, chính phủ Mỹ đã trả ít nhất 150 triệu USD cho cơ quan tình báo Anh GCHQ để tiếp cận được và gây ảnh hưởng đến các chương trình thu thập thông báo tình báo của Anh.

Minh Ngọc (Theo báo nước ngoài)